Welkom op de site van psychiater Frieda Matthys MD, PhD

Een afspraak maken kan onder CONTACT.

Een overzicht van haar expertise en activiteiten vindt u bij SPECIALISATIES,

Onder PUBLICATIES vindt u haar boeken, artikelen en presentaties.

Onder MEDIA staan VAD-BERICHTEN REDACTIONEEL, OPINIESTUKKEN en MEDIABERICHTGEVING

Alcoholici raken niet meer aan pil die hen helpt om niet te drinken

Alcoholverslaafden die Antabuse nemen, voelen zich slecht als ze alcohol drinken. Zo blijven ze van de drank af. Maar farmaproducent Sanofi stopt met de verkoop ervan. ‘Dit is een ramp.’

Huiduitslag, hoofdpijn, misselijkheid en braken, kortademigheid: het zijn geen ongewenste bij­werkingen van het geneesmiddel ­Antabuse, maar net de gewenste werking van de tabletten. Wie ­Antabuse heeft genomen en daarna alcohol drinkt, voelt zich slecht. Zo helpt Antabuse mensen met een alcoholverslaving om af te blijven van drank.

Maar de farmaproducent Sanofi heeft beslist om het middel niet langer in België (en Luxemburg) te verdelen.

Hoeveel verslaafden in ons land Antabuse gebruiken, is onduidelijk. Het Riziv betaalt het middel niet terug en heeft geen ­gegevens, en producent Sanofi maakt geen verkoopcijfers bekend. ‘Maar er zijn mensen in ­onze groep die niet weten hoe het nu verder moet zonder Antabuse’, zegt Wilfried Van der Borght van de Aalsterse afdeling van SOS Nuchterheid, een zelfzorginitiatief dat ­wekelijkse praatavonden organiseert voor verslaafden. ‘Ze nemen het middel elke dag. Of voor speciale gelegen­heden, bijvoorbeeld als ze naar een trouwfeest gaan en vrezen dat ze er niet kunnen weerstaan aan de drank. Antabuse is voor sommige alcoholverslaafden een stok achter de deur om niet te drinken.’

Ook Frieda Matthys, die als professor psychiatrie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) gespecialiseerd is in verslavingen, is er niet over te spreken dat het middel niet meer verkrijgbaar is. ‘Het medicijn maakt voor sommigen het verschil tussen functioneren en hervallen. Voor hen is dit een ramp.’

In een opiniestuk verderop in deze krant beamen vertegenwoordigers van de Vlaamse Vereniging van Psychiatrie en een ervaringsdeskundige dat het middel patiënten helpt ­tijdens de ontwenning en ondersteunt om te herstellen. Dat de ­terugtrekking van het geneesmiddel en de onbeschikbaarheid van de grondstof (waarmee apothekers de pillen zelf kunnen bereiden) nu ‘geruisloos passeert, is het zoveelste bewijs van onverschilligheid ­tegenover mensen met een alcohol­probleem’, schrijven ze.

Wat zit er achter de terugtrekking van het geneesmiddel Antabuse? Het blijkt te gaan om het zoveelste verhaal van stockbreuken en productie­problemen met geneesmiddelen. Sanofi produceert de werkzame stof van Antabuse (‘disulfiram’) niet zelf en is ­afhankelijk van een leverancier. De ‘langdurige moeilijkheden’ met de beschikbaarheid verhinderen een stabiele bevoorrading van Antabuse, meldt Sanofi in een brief aan artsen.   

En dan is er nog het probleem met nitrosamine. Dat is een stof die de jongste jaren vaker in medicijnen wordt teruggevonden. Het is een onzuiverheid die tijdens de productie in geneesmiddelen ­belandt en die bij langdurige blootstelling kanker kan uitlokken. In Antabuse werd nitrosamine ­gevonden, volgens Sanofi in te ­hoge concentraties. ‘Sanofi stelt de gezondheid van de patiënten die onze geneesmiddelen gebruiken voorop’, schrijft het bedrijf in een reactie per mail aan De Standaard.

Alles samen lijkt het er dus op dat Sanofi alle perikelen met de grondstof van Antabuse beu is.

Middel ‘essentieel’

Apothekers kunnen het middel volgens het Federaal Geneesmiddelenagentschap (FAGG) nog wel uit het buitenland importeren, waar het door andere farmabedrijven wordt verdeeld. Of ze kunnen de tabletten zelf bereiden. Maar dat laatste ligt niet voor de hand, want de werk­zame stof is ook voor apothekers op dit moment amper verkrijgbaar. ‘Wij hebben gebeld naar groothandels’, zegt Thierry Christiaens, die als professor farmacologie aan de UGent en het Belgische Centrum voor Farmacologische Informatie (BCFI) is verbonden. ‘Er heerst inderdaad een stockbreuk voor de grondstof.’

Nu is er dus geen groot farma­bedrijf meer dat maakt dat die stock duurzaam aangevuld wordt. Het FAGG wil een oplossing ­zoeken, want het geneesmiddel is volgens zijn experts ‘essentieel’. Maar, meldt FAGG-woordvoerster Ann Eeckhout, ‘we kunnen een ­farmaceutische firma niet verplichten een geneesmiddel op de markt te houden’.

11/04/2023 door Maxie Eckert De Standaard